تاریخچه دوازده قدم

دوازده قدم برنامه‌ای متشکل از مجموعه‌ای از اصول راهنماست که برای بهبودی از اعتیاد، وسواس‌های رفتاری و دیگر مشکلات رفتاری به‌کار می‌رود. در این نوشته از وب سایت دوازده قدم به بررسی تاریخچه دوازده قدم خواهیم پرداخت.

دوازده قدم طریقتی با جهت‌گیری روحانی است که بر پایه اقرار به عجز شخصی و پذیرش کمک یک نیروی برتر بنا شده‌است. این برنامه نخست در انجمن الکلی‌های گمنام ایجاد شد و در سال ۱۹۳۹ در کتاب بزرگ الکلی‌های گمنام منتشر شد. در ۱۹۵۳ معتادان گمنام و پس از آن انجمن‌های مشابه دیگری با مبنا قرار دادن این اصول تشکیل شدند.

کشف قدم اول

بیل ویلسون یکی از بنیان‌گذاران انجمن الکلی‌های گمنام، در سال ۱۹۳۵ میلادی زندگی و شغل خود را در منطقهٔ وال استریت نیویورک، که عمده‌ترین مرکز تجاری آمریکا و جهان به‌شمار می‌رود، به‌علت اعتیاد به الکل بر باد داد.

وی چند سال پیش از آن‌که اعتیاد خود به الکل را ترک کند و بهبودی به‌دست آورَد، به‌علت اعتیاد و ناتوانی در ادامهٔ یک شغل، زندگی زناشویی خود را به شدت به خطر انداخت.

در خلال سال‌های ۱۹۳۴ و۱۹۳۵ میلادی بیل ویلسون به علت الکلی بودن چندین بار در یکی از بیمارستان‌های نیویورک بستری شد. وی در هنگام بستری بودن در این بیمارستان تحت مراقبت و درمان پزشکی به نام ویلیام سیلک ورث که به علت روش‌های ابتکاری خود در درمان افراد الکلی شهرت داشت قرار گرفت. در نخستین باری که بیل ویلسون در بیمارستان بستری شد دکتر سیلک ورث به وی گفت که الکلی بودن یک بیماری است و نه یک مشکل اخلاقی و نداشتن اراده.

حل مشکل

دکتر سیلک ورث بر این باور بود که الکلی‌ها از یک نوع وسوسه فکری و و یار جسمانی همراه با نوعی آلرژی یا حساسیت رنج می‌برند و همین امر باعث می‌شود تا آن‌ها با نوشیدن اولین لیوان مشروب دیگر نتوانند خود را کنترل کنند و بی‌اراده به خوردن مشروب ادامه دهند. برای رهائی از این وضعیت افراد الکلی باید از نوشیدن مشروب کاملاً پرهیز کنند و به هیچ وجه به سراغ الکل نروند.

قرار دادن این گونه اطلاعات در اختیار بیل ویلسون از سوی دکتر سیلک ورث ذهن وی را باز کرد و او متوجه شد که چرا با همهٔ تلاش‌هایی که می‌کند، نمی‌تواند جلوی زیاده روی خود را در مشروب خواری بگیرد یا کلاً ازنوشیدن مشروب خودداری کند.

پس از مرخص شدن از بیمارستان، بیل توانست برای مدت یک ماه مشروب را ترک کند اما نوشیدن مشروب را بار دیگر از سرگرفت. وی از ماهیت مشکلی که از آن رنج می‌برد مطلع شد اما این آگاهی کافی نبود که وی از نوشیدن مشروب دست بردارد.

او هنوز نمی‌دانست که چگونه می‌تواند مشکل خود را حل کند. پی بردن به ماهیت مشکل یا اعتیاد در واقع همان چیزی است که وی آن را اساس و زیربنای قدم اول در برنامهٔ ۱۲ قدم قرار داده است.

کشف قدم دوم

درادامه با مطالعه تاریخچه دوازده قدم همراه ما باشید: یک الکلی مزمن دیگر به نام ابی تاچر که از دوستان قدیمی بیل ویلسون بود، در سال ۱۹۳۴ به دیدن وی رفت.

برخلاف انتظار بیل ویلسون، دوست دائم‌الخمرش این بار پاک و هوشیار بود و نشانه‌ای از مستی در وی دیده نمی‌شد.

بیل ویلسون از وی پرسید چگونه توانسته است مشروب را کنار بگذارد و ابی در پاسخ گفت “من مذهب پیدا کردم.”

گرچه بیل ویلسون نمی‌توانست باور کند که خداوند ممکن است به دوست الکلی وی کمک کند تا مشروب را کنار بگذارد اما بعدها دربارهٔ دیدارش با ابی که در واقع نخستین راهنمای وی بود چون توانسته بود پیام بهبودی را به وی برساند.

او این گونه نوشت: “دوست من پیشنهادی را مطرح کرد که در آن زمان به نظرم خیلی جالب و تازه آمد.

وی گفت: چرا تو خود مفهوم خدا را برای خودت انتخاب نمی‌کنی؟

این سخن تأثیر عمیقی در من کرد و کوه یخ هوشمندی مرا که سال‌های دراز در سایه آن زندگی کرده و لرزیده بودم آب کرد و من بالاخره قدم به زیر آفتاب گذاشتم.

موضوع انتخاب یک نیروی برتر برای خود، بعدها در قدم دوم برنامه ۱۲ قدم جای گرفت.

قرار گرفتن همین مفهوم در قدم دوم نشان می‌دهد که برنامه‌های ۱۲ قدمی به‌جای اینکه ماهیت مذهبی داشته باشند حالت روحانی دارند.

تجربه روحانی

بیل پس از ملاقات با دوستش باز هم به مصرف الکل ادامه داد تا اینکه بار دیگر در بیمارستان بستری شد.

اما این آخرین باری بود که کار بیل به بیمارستان می‌کشید.

بیل روی تخت بیمارستان دراز کشیده و با حالتی کابوس مانند به سرنوشت تلخ خود فکر می‌کرد.

ناگهان به گریه افتاد و با خود گفت اگر خدایی در کار باشد “هر آنچه” و تکرار کرد “هر آنچه” که لازم باشد انجام خواهم داد. پس خدایا خودت را به من نشان بده.

پس از این بود که وی حالتی را که از آن با عنوان تجربه روحانی یا به دیگر سخن بیداری روحانی یاد می‌شود تجربه کرد و ناگهان وجود انکارناپذیر خداوند را در زندگی خود احساس کرد.

بیل به آخر خط رسیده بود و به همین علت به این واقعیت تن در داد که هیچ قدرتی در مقابل بیماری خود ندارد و برای رهائی از چنگ اعتیاد به الکل به کمک نیرویی برتر از خود نیاز دارد.

این پذیرش و اقرار صادقانه همراه با فروتنی برای درخواست کمک از خداوند وی را از فلاکت اعتیاد به الکل نجات داد.

این اتفاق در دسامبر۱۹۳۴ میلادی روی داد و از آن پس بیل دیگر لب به مشروب نزد تا اینکه در سال ۱۹۷۱ فوت کرد.

رساندن پیام بهبودی

یل با تجربه این معجزه در زندگی، تصمیم گرفت تا به کسان دیگری که از الکل در عذاب بودند کمک کند و همین تصمیم باعث شد تا بذر انجمن الکلی‌های گمنام کاشته شود. تا چند ماه پس از آن بیل این شانس و اقبال را نداشت که بتواند هیچ الکلی را از عذاب الکلی بودن خلاص کند.

در این موقع بود که دکتر سیلک ورث به بیل توصیه کرد که ابتدا واقعیت‌ها را به الکلی‌ها بگوید و با این کار ضربه کاری را به آن‌ها وارد کند و بگوید که از یک بیماری رنج می‌برند که توأم با اسارت است و باعث می‌شود تا سرحد جنون یا مرگ مشروب بخورند.

دکتر سیلک ورث می‌دانست که الکلی‌ها ممکن است شنیدن این واقعیت تلخ از زبان یک الکلی دیگر را باور کنند.

به این ترتیب بود که تجربهٔ بیل در زمینهٔ رساندن پیام به دیگران آغاز شد و امروز میلیون‌ها نفر از الکلی‌ها در حال بهبودی هستند و هوشیاری خود را حفظ می‌کنند.

تولد انجمن های دوازده قدم

در ادامه تاریخچه دوازده قدم جالب است بدانید چند ماه بعد، زمانی که بیل برای کاری تجاری به شهر اکرون در اوهایو رفته بود با مشکلی درکار خود روبرو شد و به این فکر افتاد که لبی تر کند اما به یاد آورد که اگر می‌خواهد از نوشیدن مشروب اجتناب نموده وهوشیاری و بهبودی خود را حفظ کند، باید با یک الکلی دیگر صحبت کند.

بیل با مسئولین یک کلیسای محلی تماس گرفت و از آن‌ها پرسید آیا فردی الکلی را می‌شناسند که وی با او صحبت کند. آن‌ها دکتر باب اسمیت را به وی معرفی کردند.

طولی نکشید که آن‌ها با یکدیگر ملاقات کردند اما در ابتدا دکتر باب علاقه چندانی به شنیدن حرف‌های بیل نداشت.

اما پس از اندکی گفتگو دکتر باب چنان تحت تأثیر دانش و آگاهی بیل دربارهٔ الکلیسم و تمایل وی به بازگو کردن تجربیاتش قرار گرفت که به اولین فرد الکلی تبدیل شد که بر اثر راهنمائی بیل مشروب خواری را کنار گذاشت.

این اتفاق در ۱۰ ژوئن سال ۱۹۳۵ میلادی رخ داد و از این روز به عنوان روز پایه‌گذاری و تأسیس انجمن الکلی‌های گمنام یاد می‌شود.

گسترش دوازده قدم

از این روز به بعد بود که بیل و دکتر باب تلاش کردند تا برای کمک به الکلی‌های مزمن یک برنامه ساده تهیه کنند.

برنامه‌ای که بر اثر اجرای آن الکلی‌ها به این نتیجه برسند؛ که با تکیه به قدرت اراده شخصی خود نمی‌توانند بر مشکل اعتیاد خود غلبه پیدا کنند.

به عقیده آن‌ها افراد الکلی گناهکار نبوده بلکه از داشتن سلامت عقل محروم بوده و دچار نوعی دیوانگی هستند.

الکلی‌ها باید بدانند که خودشان نمی‌توانند بر الکل غلبه کنند و برای اینکه از نوشیدن مشروب دست برداشته و هوشیاری خود را به دست آورند؛ باید از کمک یک نیروی برتر و راهنمایی و همکاری الکلی‌های دیگر برخوردار شوند.

به همین علت این دو نفر با سر زدن به بیمارستان‌ها تلاش کردند تا الکلی‌های بستری در بیمارستان‌ها را برای اجرای برنامه خود پیدا کنند.

آن‌ها با الکلی‌هایی که در بیمارستان‌ها بستری بودند؛ دربارهٔ حقایق و واقعیت‌های مربوط به بیماری شان صحبت کردند. سپس از الکلی‌ها می‌پرسیدند آیا حاضرند بپذیرند که قدرتی بر کنترل مشروب خواری خود ندارند.

بعد از این مرحله، از الکلی‌ها می‌خواستند تا با دعا و نیایش به یک نیروی برتر، از وی بخواهند تا سلامت عقل را به آن‌ها بازگرداند.

اعتراف فرد الکلی به ناتوان بودن در کنترل مشروب خواری خود، باعث می‌شد تا در تلاش‌هایش برای یافتن راه چاره در درون خود برای بیماریش کاملاً شکست بخورد و درست از همین لحظه است که آمادگی لازم را برای بهبودی پیدا می‌کند.

کارها و فعالیت‌های بیل در شهر اکرون ایالت اوهایو به شکل‌گیری و قطعی شدن دو نکته منجر شد. یکی اینکه یک فرد الکلی برای اینکه از نوشیدن مشروب دست بردارد به همکاری و حمایت با یک الکلی دیگر نیاز دارد.

دومین نکته مسئله‌ای است که از آن به عنوان «فقط برای امروز» یا می‌شود: یعنی اینکه اگر یک فرد الکلی بتواند در برابر وسوسه و ویار مشروب خواری یک روز، یک ساعت و حتی یک دقیقه مقاومت کند می‌تواند از نوشیدن مشروب دست بردارد.

این دو اصل و مفهوم تا به امروز جزئی از همه برنامه‌های ۱۲ قدمی بوده‌است.

وقتی که بیل و دکتر باب مشروب را ترک کرده بودند؛ در جلساتی که یک جنبش مسیحی در دهه ۱۹۳۰ میلادی در آکسفورد انگلیس برگزار می‌کرد و شمار زیادی از الکلی‌ها برای برطرف‌کردن مشکل خود به این جلسات روی آورده بودند شرکت کردند.

با آنکه بیل پس از مدتی از گروه آکسفورد جدا شد اما تکنیک‌ها و ساختار این جلسات در شکل‌گیری و تأسیس الکلی‌های گمنام و برنامه ۱۲ قدم تأثیر فراوانی گذاشت.

در سال ۱۹۳۹ بیل با کمک نخستین ۱۰۰ نفر از الکلی‌هائی که در حال بهبودی بودند «کتاب بزرگ» الکلی‌های گمنام را نوشت.

در این کتاب الکلی‌های در حال بهبودی تجربه خود را بازگو کرده‌اند. هدف اصلی این کتاب کمک به الکلی‌ها برای یافتن نیرویی بالاتر از نیروی خودشان است.

با توجه به تاریخچه دوازده قدم لازم است اشاره کنیم در این کتاب بیل ویلسون اصول کلی برنامه ۱۲ قدم را که شیوه ای پیشنهادی برای بهبودی از اعتیاد به مشروبات الکلی است؛ تشریح کرده‌است.

وی در این کتاب از گروه آکسفورد که الهام بخش وی در نوشتن برنامهٔ ۱۲ قدم بوده تجلیل کرده و در سال ۱۹۵۵ دربارهٔ این گروه نوشت:

انجمن الکلی‌های گمنام ایده‌های خود را از اصول حاکم بر گروه آکسفورد همچون تهیه ترازنامه شخصی، اعتراف به ضعف‌های شخصیتی، جبران خسارت های وارد آمده به دیگران و کمک کردن به دیگر الکلی‌های در حال بهبودی، مستقیماً از افکار و اندیشه‌های شومیکر رهبر پیشین این گروه در آمریکا و نه جای دیگری اقتباس کرده‌است.

بیل از این گروه در عین حال برای نجات جان خودش نیز قدردانی کرد.

تیتر قدم های دوازده گانه

متن دوازده قدم معتادان گمنام بر اساس ترجمه رسمی فارسی متن دوازده قدم در انجمن‌های مختلف ممکن است تفاوت‌های جزئی داشته باشد:

1. ما اقرار کردیم که در برابر اعتیادمان عاجز بودیم و زندگی‌مان غیرقابل اداره شده بود.
2. ما به این باور رسیدیم که یک نیروی برتر می‌تواند سلامت عقل را به ما بازگرداند.
3. ما تصمیم گرفتیم که اراده و زندگی‌مان را به مراقبت خداوند، بدان‌گونه که او را درک می‌کردیم، بسپاریم.
4. ما یک ترازنامه اخلاقی بی‌باکانه و جستجوگرانه از خود تهیه کردیم.
5. ما چگونگی دقیق خطاهایمان را به خداوند، به خود و به یک انسان دیگر اقرار کردیم.
6. ما آمادگی کامل پیدا کردیم که خداوند کلیه این نواقص شخصیتی ما را برطرف کند.
7. ما با فروتنی از او خواستیم کمبودهای اخلاقی ما را برطرف کند.
8. ما فهرستی از تمام کسانی که به آن‌ها صدمه زده بودیم تهیه کرده و خواستار جبران خسارت از تمام آن‌ها شدیم.
9. ما به‌طور مستقیم در هر جا که امکان داشت از این افراد جبران خسارت کردیم، مگر در مواردی که اجرای این امر به ایشان یا دیگران لطمه بزند.
10. ما به تهیه ترازنامه شخصی خود ادامه دادیم و هرگاه در اشتباه بودیم سریعاً به آن اقرار کردیم.
11. ما از راه دعا و مراقبه خواهان ارتقاء رابطهٔ آگاهانه خود با خداوند، بدان گونه که او را درک می‌کردیم شده و فقط جویای آگاهی از ارادهٔ او برای خود و قدرت اجرایش شدیم.
12. با بیداری روحانی حاصل از برداشتن این قدم‌ها، ما کوشیدیم این پیام را به معتادان برسانیم و این اصول را در تمام امور زندگی خود به اجرا درآوردیم.

برگرفته از صفحه فارسی تاریخچه دوازده قدم در ویکی پدیا